Πρώτες Σκέψεις για το «σχέδιο αναδιάταξης του ΕΣΥ».
ΑΡΣΙ 4/7/2011
Το υπουργείο Υγείας έδωσε στην δημοσιότητα το σχέδιο συγχωνεύσεων νοσοκομείων και κλινών ακριβώς μια ημέρα μετά την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου σχεδίου από την Βουλή. Αποτελεί έναν συγκερασμό των προτάσεων Λιαρόπουλο και των προτάσεων των ΥΠΕ. Διακηρυκτικός στόχος του υπουργείο με βάση το συγκεκριμένο σχέδιο είναι «η νέα βιώσιμη αρχιτεκτονική του ΕΣΥ,η ισότιμη πρόσβαση, η βελτίωση της χρησιμοποίησης των υπηρεσιών υγείας και η βελτίωση της αποδοτικότητας της σχέσης εισροες/εκροές».
Σε γενικές γραμμές αν συνοψίσουμε τις κατευθύνσεις του σχεδίου θα λέγαμε ότι περιλαμβάνει τα εξής:
• Από 137 νοσοκομεία (132+5 ΙΚΑ) μένουν 83 νοσοκομειακά συγκροτήματα ή διασυνδεόμενα νοσοκομεία όπως ονομάζονται πλέον. Σε πρώτη φάση η συγχώνευση είναι διοικητική και περιλαμβάνει μόνο ενιαίο ΔΣ, διοικητή και πιθανόν αναπληρωτή διοικητη. Είναι ωστόσο ξεκάθαρο από την αρχή ότι απωτερος στόχος είναι η πλήρης ενοποίηση των συνδιοικούμενων ή διασυνδεόμενων μονάδων σε ένα ΝΠΔΔ, με ενιαίο και ένα οργανισμό. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΕ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟ 137 ΣΕ 83 ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΣΕ ΕΝΑ ΒΑΘΟΣ 2ΕΤΙΑΣ Η 3ΕΤΙΑΣ.
• Αμεσα 13 νοσοκομεία καταργούνται και μετατρέπονται είτε σε μονάδες βραχείας νοσηλείας είτε σε κέντρα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
• Ο συνολικός αριθμός των κλινών μειώνεται από 46000 οργανικές κλίνες σε 35000 οργανικές κλίνες, ή από 36000 αναπτυγμένες κλίνες (λειτουργούσες) σε 32000. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε δύο σημεία: πρώτον το διαχωρισμό που γίνεται ανάμεσα σε οργανικές και λειτουργούσες κλίνες, που διέπει όλη τη φιλοσοφία της παρέμβασης, αλλά και το γεγονός ότι τελικά οι οργανικές κλίνες στο ΝΕΟ ΕΣΥ είναι ίδιες ή και λιγότερες από τις υπάρχουσες λειτουργούσες κλίνες. Για παράδειγμα το νεότευκτο ογκολογικό νοσοκομείο των Αγίων Αναργύρων ένα από τα πιο σύγχρονα ογκολογικά νοσοκομεία στην Ευρώπη διαθέτει υποδομή σε κτιριακές εγκαταστάσεις για 350 περίπου κλίνες, στην πράξη όμως λόγω ελλείψεων προσωπικού λειτουργούν μόνο οι 100 περίπου. Το σχέδιο Λοβέρδου δεν παρουσιάζει τις δυνατότητες του νοσοκομείου σε πλήρη ανάπτυξη (δηλαδή 350 κλίνες) αλλά μόνο τις 100 και παρουσιάζει τον νέο σχεδιασμό με βάση αυτές μόνο. Πρόκειται για τεράστια λαθροχειρία! Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν σε όλο το σχέδιο που παρουσιάζεται αναλυτικά στον πίνακα 5 (βλ.site υπουργείου) και προβλέπει συγχωνεύσεις και κλεισίματα κλινών και κλινικών σε όλες τις δομές υγείας της χώρας από το Διδυμότειχο μέχρι την Γαύδο. Αξίζει ο κάθε γιατρός , κι ο κάθε εργαζόμενος να διαβάσει τα όσα προβλέπονται για το νοσοκομείο που δουλεύει και θα καταλάβει άμεσα την φιλοσοφία της όλης κίνησης.
• Όχι μόνο καταργούνται κλίνες για πρώτη φορά ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ και συρρικνώνεται το ΕΣΥ την ίδια ώρα που οι υγειονομικές ανάγκες αυξάνονται, ΑΛΛΑ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΚΛΕΙΝΕΙ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ να αναπτυχθούν νέες κλίνες. Οι 46000 οργανικές κλίνες μπορεί να μην λειτούργησαν ποτέ αλλά αυτό έγινε ως αποτέλεσμα της πολιτικής υποβάθμισης του ΕΣΥ που ακολούθησαν όλες οι κυβερνησεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ μετά το 1987 και είχε ως συνέπεια την υποστελέχωση του ΕΣΥ σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Τώρα μπαίνει η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ταφόπλακα στις δυνατότητες ανάπτυξης του ΕΣΥ μέσα από την γιγαντιαία μείωση των οργανικών κλινών κατά 10.000 κλίνες περίπου, κι αυτό είναι ένα σημείο που πρέπει να τονίζουμε ιδιαίτερα. Το σχέδιο αυτό δεν ακρωτηριάζει το παρόν αλλά ΚΑΙ (ΚΥΡΙΩΣ) ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ του δημόσιου συστήματος περίθαλψης στη χώρα μας. Το όραμα του Λοβέρδου για τα νοσοκομεία είναι στιβαγμένοι όσο το δυνατόν περισσότεροι ασθενείς στους θαλάμους (εξ ου και ο στόχος για πάνω από 80% μέση πληρότητα) και καμμία κλίνη να μην μένει άδεια. Φανταστείτε ενα μεγάλο κεντρικό νοσοκομείο μετά από γενική εφημερία μετά το σχέδιο Λοβέρδου: ΡΑΝΤΣΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΠΡΟΑΥΛΙΟ!
• Από τις 32000 νέες κλίνες οι 550 (προφανώς οι κλίνες–“φιλέτα”) θα δίνονται με συμφωνίες σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Το σημείο αυτό είναι ΤΟΜΗ στην λειτουργία του ΕΣΥ. Δημιουργούνται πλέον κλινικές αλλά και ασθενείς πολλών ταχυτήτων (ανάλογα με το βαλάντιο του καθενός) και θύλακοι εντός του ΕΣΥ σε μια κατεύθυνση λειτουργίας των νοσοκομείων με κριτήρια κέρδους.
• Καταργούνται 330 κλινικές μέσα από συνενώσεις εντός νοσοκομείων με συνέπεια οι κλινικές να μειώνονται από 2000 σε 1670 περίπου. Ο διακηρυκτικός σαφής στόχος του υπουργείου είναι ξεκάθαρος και αναφέρεται ρητά στο σχέδιο: “μείωση αναγκών εφημερίας ιατρών και προσλήψεων επικουρικών, ιδίως στις περιπτώσεις που γίνονται για να καλυφθεί το πρόγραμμα εφημεριών” (!!!) και “μείωση της κατάτμησης του νοσηλευτικού προσωπικού, που οδηγούν σε αδυναμία να εξυπηρετηθουν οι βάρδιες του νοσηλευτικού προσωπικού”(σελ. 31). Ενώ το πως θα επιτευχθεί αυτό αναφέρεται στην σελ. 37 όπου στις διατάξεις που θα πρέπει να θεσπιστούν γράφει: “ενιαία εφημερία ανά τομέα” και “δημιουργία ενιαίων νοσηλευτικών τμημάτω”.
• Για την επίτευξη αυτών των στόχων δημιουργείται με τις συγχωνεύσεις ενιαίος παθολογικός τομέας-τμήμα ανά νοσοκομείο, και ένα ή δύο ενιαία μεικτά χειρουργικά τμήμα (καθώς και ενιαίο τμήμα απεικονιστικών και ενιαίο τμήμα βιοπαθολογικών εργαστηρίων). Τι θα σημαίνει αυτό πρακτικά; Ενας παθολόγος θα εφημερεύει για όλα τα συναφή παθολογικά τμήματα του τομέα (πνευμονολογικό , νευρολογικό κλπ.), ένα οφθαλμίατρος θα πρέπει να είναι ικανός και να μάθει να αντιμετωπίζει με επιτυχία μία επίσχεση ούρων, ένα πνευμοθώρακα ή μία οξεία κοιλία αφού πλέον θα ανήκει στις αρμοδιότητες του τομέα του (εδώ γελάμε)! Επιστρέφουμε από την εξειδίκευση στις αρχές του αιώνα και τους γιατρούς για πάσαν νόσον και πάσαν μ…!!! Και βέβαια η εκπαίδευση του ειδικευόμενου αναβαθμίζεται αφού όσο μεγαλώνει η λάντζα και τα γενικά καθήκοντα τόσο καλύτερα μαθαίνουμε (εδώ δυστυχώς κλαίμε!).
• ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΑΤΟ ΣΗΜΕΙΟ είναι η αναφορά στην ανακατανομή 700 γιατρών (εντός ή εκτός των νοσοκομείων αλλά σίγουρα εντός του νομού ) για την κάλυψη των νέων αναγκών , και η εξέταση ανακατανομών των ιατρών των εργαστηριακών και απεικονιστικών ειδικοτήτων. Εδώ πρέπει να δούμε ότι στον πίνακα 5 των συγχωνεύσεων δεν αναφέρονται οι 700 θέσεις ιατρών ώς ανακατανομή αλλά ως ΜΕΙΩΣΗ και μάλιστα με ακριβείς λεπτομέρειες για κάθε κλινική χωριστά. Επισης δεν ξεκαθαρίζεται από την διατύπωση του κειμένου η τύχη των 680 υπό διορισμό ιατρών αλλά και η τύχη των θέσεων ειδικευομένων στις υπο συγχώνευση κλινικές. Η ουσία πάντως είναι ότι παγώνουν οριστικά οι διορισμοί νέων ιατρών στο ΕΣΥ, ενώ όταν προκύπτουν ανάγκες αυτές πλέον θα καλύπτονται με ανακατανομές εντός των νέων οργανισμών του ΕΣΥ.
• Τέλος αξίζει ιδιαίτερη αναφορά το κομμάτι των ΜΕΘ ΜΑΦ όπου όχι μόνο δεν προβλέπεται η αναπτυξη νέων κλινών αλλά πιθανολογείται και το κλείσιμο κάποιων εξ αυτών. Είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία που έδωσε στην δημοσιότητα το υπουργείο και τα οποία παρουσιάζουν μέση κάλυψη 77% στις μονάδες ΜΕΘ και ΜΑΦ πανελλαδικά, συνυπολογίζοντας και τις κλίνες που δεν λειτουργούν λόγω έλλειψης μηχανημάτων ή προσωπικού. Το σημείο αυτό είναι αποκαλυπτικό της φιλοσοφίας με την οποία έγραψε το συγκεκριμένο πόνημα το υπουργείο υγείας. Τη στιγμή που όλη η Ελλάδα γνωρίζει τις ελλείψεις σε κλίνες ΜΕΘ και ΜΑΦ, τη στιγμή που νέοι άνθρωποι βρίσκονται για μέρες διασωληνομένοι σε θαλάμους κλινικών και πεθαίνουν από έλλειψη μονάδων, το υπουργεί απλά βρίσκεται ή κάνει πως βρίσκεται ΕΚΤΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Είναι χαρακτηριστικός ο σάλος που έχει ξεσπάσει στην σελίδα του υπουργείου όπου σχεδόν όλοι οι διευθυντές ΜΕΘ, ΜΑΦ και μονάδων εμφραγμάτων πανελλαδικά καταγγέλουν τη λαθροχειρία των αριθμών…
• Στο σχέδιο περιλαμβάνονται και άλλα ευτράπελα που όσο περισσότερο το αναλύει κανείς τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεται την επικινδυνότητα των συγγραφέων του. Για παράδειγμα η μονάδα νεογνών του νοσοκομείου Χανίων χάνει το 50% της δυναμής της (από 8 σε 4 κλίνες) και άρα τα νεογνά της Ανατολικής Κρήτης θα πρέπει συνεχώς να διακομίζονται στην Αθήνα! Το 3ο νοσοκομείων Παίδων της Ελλάδας(το Παίδων Πεντέλης) χάνει το 50% των χειρουργικών κλινών ενώ οδηγείται στον μαρασμό μέσα από την συγχώνευση με το Αγία Σοφία! Οι Μονάδες Τεχνητού Νεφρού και οι Μονάδες εμφραγμάτων αντί να αυξηθούν δραστικά , ΚΛΕΙΝΟΥΝ! Για τις μονάδες Τ.Ν. η σκοπιμότητα είναι προφανής , αφού κάποιοι στον ιδιωτικό τομέα τρίβουν ήδη τα χέρια τους και ετοιμάζονται για νέες συμβάσεις! Για τις μονάδες εμφραγμάτων όμως μη νομίζεται ότι το υπουργείο έχει βάσιμα στοιχεία ότι τα εμφράγματα θα μειωθούν τα επόμενα χρόνια στη χώρα μας λόγω του πετυχημένου αντικαπνιστικού νόμου ή των πάρκων που σιγά σιγά γεμίζει η Αθήνα... Απλούστατα κοστίζουν! Εκεί λοιπόν που παντού στον κόσμο αναπτύσσονται μονάδες πρωτογενούς αγγειοπλαστικής , και μονάδες ΑΕΕ, εδώ περιορίζονται και οι τόσο αναγκαίες κλίνες σε μονάδες εμφραγμάτων που με κόπο στήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Πρόκειται για γενοκτονία...
• Ο στόχος βέβαια της όλης κίνησης όπως με απίστευτη ειλικρίνεια αναφέρεται στο κεφάλαιο 1.7 είναι η εξοικονόμηση 150 εκ.ευρώ έως το 2015. Εδώ έχουμε να πούμε μόνο ένα πράγμα: μπράβο κε Λοβέρδο, άξιος ο μισθός σας!!!
Αυτό που χαρακτηρίζει την φιλοσοφία του νέου ΕΣΥ που οραματίζεται ο Λοβέρδος είναι ένα ΕΣΥ με λιγότερες κλίνες, λιγότερα νοσοκομεία και τμήματα-κλινικές. Πουθενά δεν προβλέπεται ανάπτυξη εξειδικευμένων και σύγχρονων κέντρων όπως διαφημίζονταν σε κάποια προηγούμενη φάση, και βέβαια πουθενά δεν επιλύεται το ζήτημα των ανισοτήτων μεταξύ κέντρου και περιφέρειας αφού τα νοσοκομεία της επαρχίας, όχι μόνο δεν ενισχύονται αλλά αντιθέτως είναι αυτά που κατεξοχήν πλήττονται από τον προκρούστη των συγχωνεύσεων. Και βέβαια όσο περισσότερο καταδικάζεται η επαρχία σε υπολειτουργία τόσο περισσότερο επιβαρύνονται τα νοσοκομεία του κέντρου. Είναι γνωστό άλλωστε από την άφθονη βιβλιογραφία ότι όπου πήγε το ΔΝΤ αντί για αποκέντρωση, ενισχύθηκε εξαιρετικά η αστυφιλία (και στην υγεία)...
Αντιθέτως με στατιστικές λαθροχειρίες παρουσιάζεται χαμηλή πληρότητα σε κλινικές (αλήθεια τα στοιχεία σε ποια χρονική περίοδο αναφέρονται , γιατί φανταζόμαστε ότι στα νησιά τον Ιανουάριο είναι λογικό η πληρότητα να είναι μικρή) οι οποίες πολλές φορές υπολειτουργούσαν λόγω έλλειψης προσωπικού. Και βέβαια οι στατιστικές που εκτιμούν την πληρότητα με βάση κλίνες έτη δεν λαμβάνουν ασφαλώς υπόψη το γεγονός της ιδιαιτερότητας κάθε κλινικής, όπως για παράδειγμα ότι στις οφθαλμολογικές ή ΩΡΛ κλινικές η νοσηλεία δεν διαρκεί παραπάνω από 1-2 ημέρες. Βέβαια είναι σημαντικό και το γεγονός ότι σε συνθήκες κρίσης και οικονομικής δυσχέρειας για μεγάλα κομμάτια πληθυσμού, η προσέλευση στα δημόσια νοσοκομεία διαρκώς θα αυξάνεται.
Είναι τέλος ξεκάθαρο ότι για τους εργαζόμενους στο ΕΣΥ το σχέδιο αυτό σημαίνει μείωση των εφημεριών των ιατρών μέσα από την λογική της εφημερίας τομέα, ενιαία νοσηλευτικά τμήματα και ανακατανομή των νοσηλευτών, μείωση των διοικητικών υπαλλήλων σε προμήθειες , φαρμακεία, τροφοδοσία με ό,τι αυτό συνεπάγεται στη δυσλειτουργία χειρουργείων κλπ. Το προτεινόμενο μοντέλο προβλέπει εξαιρετική αύξηση της εντατικοποίησης της εργασίας ιατρών και νοσηλευτών με βέβαια λιγότερες αποδοχές και χειρότερες συνθήκες νοσηλείας.
Το συγκεκριμένο σχέδιο έρχεται να εξυπηρετήσει τους στόχους της πολιτικής κατεύθυνσης κυβέρνησης-ΕΕ-ΔΝΤ για περιορισμό των δημοσίων δαπανών και βέβαια περιορισμό των παρεχόμενων δημόσιων αγαθών όπως είναι η υγεία(όπως εξάλλου περιγράφεται και στο Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο). Είναι ένα μοντέλο που ουσιαστικά εφαρμόστηκε σε όλες τις χώρες που πέρασε το ΔΝΤ (βλ. Ρουμανία, Βουλγαρία κλπ) και είχε τραγικές επιπτώσεις στη δημόσια και δωρεά υγεία.
Τα βασικά πολιτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από μια πρώτη ανάγνωση της πρότασης του Υπουργείου Υγείας είναι τα εξής:
1. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ΤΟΜΗ στο δημόσιο σύστημα περίθαλψης μετά την θεσμοθέτηση του ΕΣΥ. Εισάγει για πρώτη φορά μια λογική συρρίκνωσης και περιορισμού του ΕΣΥ με μαζικό, γενικευμένο τρόπο και περιλαμβάνει κάθε πλευρά της λειτουργίας του. Δεν είναι απλές διορθωτικές κινήσεις αλλά σαφής ακρωτηριασμός του ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ.
2. Σημαντικότερη είναι και η όψη εκείνη της πρότασης που εισάγει την λογική της εντατικοποίησης της εργασίας εντός του ΕΣΥ αλλά και της αποδοτικότητάς του με όρους αγοράς, προσπάθεια που έχει ξεκινήσει ήδη από το εισιτήριο στα επείγοντα, το εισιτήριο στα τακτικά, την πληρωμή μιας σειράς εξετάσεων από την τσέπη του ασθενούς. Περνάμε σε μια αλλαγή παραδείγματος, από το «υγεία-δημόσιο αγαθό για όλους» στο «υγεία – εμπόρευμα για όσους μπορούν» κι από κει και πέρα συνθήκες κοινωνικού δαρβινισμού και καταστροφής.
Η υπεράσπιση του ΕΣΥ είναι μια μάχη εξίσου σημαντική με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ή το μνημόνιο. Πρέπει να κερδηθεί! Και για τον λόγο αυτό δεν αρκεί μόνο να κινητοποιηθούν οι γιατροί, νοσηλευτές κλπ δηλαδή οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία. Απαιτείται παλλαϊκή κινητοποίηση. Ο λαός, ο κάθε κάτοικος αυτής της χώρας πρέπει να μπει στην πρώτη γραμμή για να υπερασπιστεί τα νοσοκομεία του!
